donderdag 28 september 2017

Drie abdijen van Oosterhout bezocht door kunstenaars: Biënnale 2017. 1: Huub en Adelheid Kortekaas

In het stadje Oosterhout, ten noorden van Breda zijn in elkaar nabijheid drie abdijen gevestigd. De vrouwen kwamen het eerst. Dankzij goede contacten nmet de Oranjes van Breda vestigden zich hier de Norbertinessen in het kleine slot De Blauwe Camer, nu Het Sint-Catharinadal. Kort na 1900 kwamen daarnaast de Benedictinessen, gevolgd in 1906 door de paters. De twee bekendsten zijn de literator Pieter van der Meer de Walcheren en de architect Dom van der Laan.
De mannen vertrokken het eerst: in 2003 vertrokken ze naar het bejaardenklooster in Teteringen. De vrouwen zetten het oude leven nog voort.
Wij begonnen met de ingang van het oudste, Sint Catharinadal. Huub en Adelheid Kortekaas zijn twee kunstenaars die al sinds de jaren 1980 een religieus visioen in materie trachten te vangen. Zij gaan uit van 'een keerpunt in westers materialistisch denken en een explosief veranderingsprocess in de wereld' dat aan de gang is. In ietwat bombastisch taal zien zij allerlei positieve wendingen in de wereld gaande. Zij hebben bij de ingang een rij van drie gigantische zetels neergezet, waarin dat ontluiken van de nieuwe wereld uitkomt.

Als was het een Anima Mundi Manifest staan hun teksten bij de afwisselende en mooie werken geplaatst. Ondersteund door de rechters van deze tijd gaat het alleen maar de goede kant uit. Paule kende Huub nog uit haar studententijd, dus tweede helft jaren 1960. Hij maakte toen voor de historische vereniging Dr. Huibers een standbeeld van Erasmus 'ter ere van Rogier en Post' en het staat nu nog bij het Nijmeegse Erasmusgebouw. Huub was niet van de studie geschiedenis, zeker niet van die harde jaartallen en hij keek en kijkt meer naar de toekomst dan naar het verleden.
Het bovenstaande is vals perspectief: het is geen grote tempel, maar een klein werk, twee meter lengte, waarin 2x7 zetels tegenover elkaar staan. Hier zullen dan wellicht de bestuurders van die nieuwe wereld gaan zitten?
Deze vijf symbolen, ieder in een eigen tuin, waaruit ze opbloeien, moeten eigenlijk nog aangevuld worden met een zesde, de philosophia perennis, maar die moet er nog bij komen.
Helemaal achteraan is de zeven-armige kandelaar van het Joden; dan de lotusbloem van het Boeddhisme. Over de andere drie zijn we nog onzeker: de boom met drie takken zou het Boeddhisme kunnen zijn met zijn Boeddha-leer-monnikenorde. Daarnaast in een tuin met allerlei geometrische figuren wellicht de islam, waardoor die gotische bogen het christendom omringen, de centrale religie?
Dit is een lijkkoets volgens de Kortekaas-kunstenaars: de mens staat in die ellips-vorm en kan dus zo de hemel ingeschoten worden.
Hierboven een beeld Geloof, hoop en liefde van Robin Kolleman. De vrouw is hier gehuld in een omgekeerde burka: alleen wat en 'gewone burka' nog enige ruimte geeft bij de ogen, zijn hier juist de ogen afgedekt en is de rest van het lichaam min of meer zichtbaar gelaten. De duif op het hoofd is een weergave van het symbool van de partij van Geert Wilders, de PVV. Dat de veren aan het loslaten zijn wil misschien zeggen dat het met de PVV even niet zo goed gaat? Afijn mooie, grappige zaken gepresenteerd in historische gebouwen. Dit is maar een kleine selectie.
Het was voor ons de eerste keer dat we de drie kloosters zagen: dat alleen al is een aparte belevenis en de moeite waard on naar Oosterhout te komen.